Krótka historia Rusi
Konflikt toczący się za naszą wschodnią granicą doprowadził do
powstania wielu narracji historycznych grzeszących naiwnością i
przesadnym ukrainocentryzmem.
Po pierwsze- przyjmuje się u nas coraz częściej fałszywą wersję
historii Rusi, która identyfikuje Ruś w ogóle, a szczególnie Ruś
Kijowską wyłącznie ze współczesną Ukrainą. Tymczasem etnogeneza Rusi
jest złożona
i nie do końca jasna. Wiadomo, że pierwsza dynastia ruska to byli
Rurykowicze (synowie Ruryka), którzy przybyli ze Skandynawii, a
przynajmniej nosili germańskie imiona- Oleg/Helgi, Igor/Ingwar,
Olga/Helga. Jest również możliwe, że dynastia była autochtoniczna, ale
najmowała Waregów do wojska i pod ich wpływem zaczęła przejmować imiona
skandynawskie. Tę tezę zdają się uprawdopodabniać badania genetyczne
wskazujące na występowanie wśród Rurykowiczów (np. książąt Puzynów)
haplogrupy "N3a3" (haplogrupa to rodzaj genetycznego "nazwiska"
dziedziczonego z ojca na syna), która jest typowo ugrofińska i występuje
bardzo często również na zeslawizowanych terenach obecnej północnej
Rosji, ale także Szwecji. Właśnie na tych terenach powstała Ruś- jako
konglomerat wpływów germańsko-skandynawskich, ugrofińskich i przede
wszystkim słowiańskich. Pierwszą stolicą Rusi- w 862 roku- został
Nowogród Wielki, leżący na terenie obecnej Rosji zachodniej. Dopiero po
pewnym czasie Rusowie podbili Kijów i założyli tam stolicę. Gdy
spojrzymy na mapę średniowiecznej Rusi to zauważymy, że rozciągała się
ona na ogromnych obszarach obecnej Ukrainy, Rosji zachodniej (Nowogród
Wielki, Psków) i Białorusi (Turów), ale także Polski wschodniej podbitej
przez Włodzimierza Wielkiego w roku 981 (Grody Czerwieńskie). W tym
czasie obszar Rusi stanowił dość jednolity obszar językowy i kulturowy,
zamieszkały głównie przez ludy słowiańskie (w tym etnicznych Polaków!).
Tak było, aż do do najazdów mongolskich w XIII wieku, które doprowadziły
do załamania sie wielu ruskich państwowości. Po osłabnięciu Mongołów
ekspansję na tereny Rusi rozpoczęła Litwa, zajmując cały obszar obecnej
Białorusi, większą część Ukrainy dzisiejszej (bez Rusi Czerwonej
zapisanej Polsce przez księcia halickiego Bolesława Trojdenowica), a
nawet zachodniej Rosji (w dzisiejszym znaczeniu) wraz ze Smoleńskiem.
Tereny Rusi Zaleskiej itd położone głębiej w stronę Uralu dość długo
płaciły trybut Mongołom, by później stać się niepodległe jako Wielkie
Księstwo Moskiewskie. Rozdzielenie Rusi na tereny zachodnie-
litewskopolskie i wschodnie- moskiewskie doprowadziło do powstania
znaczących różnic kulturowych w jej obrębie, pokrywających się w dużej
mierze z pogłębiającymi się różnicami językowymi.
Rozbiory Polski doprowadziły do zajęcia niemal całej Rusi przez carską
Rosję, która zniszczyła m.in. dzieło unii brzeskiej na inkorporowanych
terenach, a także doprowadziła do rusyfikacji jęzkowej znaczących
obszarów wschodniej i środkowej Białorusi, Kijowszczyzny, Dzikich Pól
itd. Jedynie niewielka część dawnej Rusi przypadła w wyniku rozbiorów
Austrii i właśnie tam dokonało się uświadomienie narodowe Ukraińców . Po
pierwszej wojnie światowej powstały dwa rusińskie państwa o większym
znaczeniu- Ukraińska Republika Ludowa ze stolicą w Kijowie i
Zachodnioukraińska Republika Ludowa, która zamierzała ustanowić stolicę
we Lwowie. Do tej ostatniej akces zgłosiła również Republika
Komańczańska Łemków Wschodnich. Łemkowie ci dołączyli do Ukraińskiej
Armii Galicyjskiej, która po niepowodzeniach wojennych przeszła na
stronę bolszewików. Gdy ci jednak kazali Ukraińcom zamienić tryzuby na
czerwone gwiazdy i usunąć kapelanów wojskowych, większość z nich się
zbuntowała. Mniejsza część pozostała jednak przy bolszewikach, a nawet
wstąpiła do Armii Czerwonej. Tak postąpił chociażby Łemko Wschodni Ostap
Steca, który w czasie drugiej wojny światowej został oddelegowany do
armii Berlinga jako tzw. funkcyjny Polak. Warto pamiętać, że to właśnie
on stworzył plany akcji 'Wisła". Na marginesie warto dodać również
krótkotrwały żywot 'Ruskiej Ludowej Republiki Łemków' z siedzibą we
Florynce, na terenach osadniczych Łemków Zachodnich. Zgłosili oni akces
do państwa czechosłowackiego, ale poddali się Polakom bez walki.
Po ustaleniu granic II Rzeczypospoltej część Ukraińców nie uznała
polskiej zwierzchności i nadal próbowała oragnizować irredentę dzięki
oparciu w Litwie i Niemczech. Wybuch wojny niemiecko-sowieckiej wydał
się Ukraińcom idealnym momentem do stworzenia własnego państwa (Niemcy
jednak nie zgodzili się na stworzenie przez nich państwa). Ukraińcy
podjęli się dość masowo kolaboracji, stając się między innymi
strażnikami w niemieckich obozach koncentracyjnych, tworząc Waffen SS
"Galizien" (walczącej do kwietnia 1945 roku po stronie Rzeszy
Niemieckiej) zasilając szeregi policji, które zaczęli masowo opuszczać w
1943 roku celem zasilenia UPA, co jak wiadomo skończyło sie dla około
100 000 Polaków na Wołyniu i w Małopolsce (nie tylko Wschodniej!)
tragicznie. W wyniku tamtych rzezi Polaków przez UPA Kościół katolicki
stracił m.in. wiele miejsc kultu.
Powracając do okresu przedwojennego warto nadmienić ogromną tragedię
jaka spotkała Ukraińców i Rosjan- Wielki Głód. Tereny na których
występował ciągnęły się od Kijowa aż po Kaukaz i dlatego nie można
powiedzieć, że tylko Ukraińcy cierpieli. Gruzin Stalin zagłodził wtedy
miliony przedstawicieli obydwu narodów wschodniosłowiańskich. Obarczanie
Rosjan za zbrodnie komunizmu jest dlatego również niezbyt sprawiedliwe,
że jak wiadomo to na zachodzie komunizm wymyślono (Engels, Marks), to
Cesarstwo Niemieckie wysłało do Rosji Włodzimierza Iljicza Lenina, a w
pierwszym rządzie bolszewickim w ogóle nie było Rosjan.
ks. Rafał J. Trytek ICR, 30 marca A.D.2022
Powrót
Konflikt toczący się za naszą wschodnią granicą doprowadził do
powstania wielu narracji historycznych grzeszących naiwnością i
przesadnym ukrainocentryzmem.
Po pierwsze- przyjmuje się u nas coraz częściej fałszywą wersję
historii Rusi, która identyfikuje Ruś w ogóle, a szczególnie Ruś
Kijowską wyłącznie ze współczesną Ukrainą. Tymczasem etnogeneza Rusi
jest złożona
i nie do końca jasna. Wiadomo, że pierwsza dynastia ruska to byli
Rurykowicze (synowie Ruryka), którzy przybyli ze Skandynawii, a
przynajmniej nosili germańskie imiona- Oleg/Helgi, Igor/Ingwar,
Olga/Helga. Jest również możliwe, że dynastia była autochtoniczna, ale
najmowała Waregów do wojska i pod ich wpływem zaczęła przejmować imiona
skandynawskie. Tę tezę zdają się uprawdopodabniać badania genetyczne
wskazujące na występowanie wśród Rurykowiczów (np. książąt Puzynów)
haplogrupy "N3a3" (haplogrupa to rodzaj genetycznego "nazwiska"
dziedziczonego z ojca na syna), która jest typowo ugrofińska i występuje
bardzo często również na zeslawizowanych terenach obecnej północnej
Rosji, ale także Szwecji. Właśnie na tych terenach powstała Ruś- jako
konglomerat wpływów germańsko-skandynawskich, ugrofińskich i przede
wszystkim słowiańskich. Pierwszą stolicą Rusi- w 862 roku- został
Nowogród Wielki, leżący na terenie obecnej Rosji zachodniej. Dopiero po
pewnym czasie Rusowie podbili Kijów i założyli tam stolicę. Gdy
spojrzymy na mapę średniowiecznej Rusi to zauważymy, że rozciągała się
ona na ogromnych obszarach obecnej Ukrainy, Rosji zachodniej (Nowogród
Wielki, Psków) i Białorusi (Turów), ale także Polski wschodniej podbitej
przez Włodzimierza Wielkiego w roku 981 (Grody Czerwieńskie). W tym
czasie obszar Rusi stanowił dość jednolity obszar językowy i kulturowy,
zamieszkały głównie przez ludy słowiańskie (w tym etnicznych Polaków!).
Tak było, aż do do najazdów mongolskich w XIII wieku, które doprowadziły
do załamania sie wielu ruskich państwowości. Po osłabnięciu Mongołów
ekspansję na tereny Rusi rozpoczęła Litwa, zajmując cały obszar obecnej
Białorusi, większą część Ukrainy dzisiejszej (bez Rusi Czerwonej
zapisanej Polsce przez księcia halickiego Bolesława Trojdenowica), a
nawet zachodniej Rosji (w dzisiejszym znaczeniu) wraz ze Smoleńskiem.
Tereny Rusi Zaleskiej itd położone głębiej w stronę Uralu dość długo
płaciły trybut Mongołom, by później stać się niepodległe jako Wielkie
Księstwo Moskiewskie. Rozdzielenie Rusi na tereny zachodnie-
litewskopolskie i wschodnie- moskiewskie doprowadziło do powstania
znaczących różnic kulturowych w jej obrębie, pokrywających się w dużej
mierze z pogłębiającymi się różnicami językowymi.
Rozbiory Polski doprowadziły do zajęcia niemal całej Rusi przez carską
Rosję, która zniszczyła m.in. dzieło unii brzeskiej na inkorporowanych
terenach, a także doprowadziła do rusyfikacji jęzkowej znaczących
obszarów wschodniej i środkowej Białorusi, Kijowszczyzny, Dzikich Pól
itd. Jedynie niewielka część dawnej Rusi przypadła w wyniku rozbiorów
Austrii i właśnie tam dokonało się uświadomienie narodowe Ukraińców . Po
pierwszej wojnie światowej powstały dwa rusińskie państwa o większym
znaczeniu- Ukraińska Republika Ludowa ze stolicą w Kijowie i
Zachodnioukraińska Republika Ludowa, która zamierzała ustanowić stolicę
we Lwowie. Do tej ostatniej akces zgłosiła również Republika
Komańczańska Łemków Wschodnich. Łemkowie ci dołączyli do Ukraińskiej
Armii Galicyjskiej, która po niepowodzeniach wojennych przeszła na
stronę bolszewików. Gdy ci jednak kazali Ukraińcom zamienić tryzuby na
czerwone gwiazdy i usunąć kapelanów wojskowych, większość z nich się
zbuntowała. Mniejsza część pozostała jednak przy bolszewikach, a nawet
wstąpiła do Armii Czerwonej. Tak postąpił chociażby Łemko Wschodni Ostap
Steca, który w czasie drugiej wojny światowej został oddelegowany do
armii Berlinga jako tzw. funkcyjny Polak. Warto pamiętać, że to właśnie
on stworzył plany akcji 'Wisła". Na marginesie warto dodać również
krótkotrwały żywot 'Ruskiej Ludowej Republiki Łemków' z siedzibą we
Florynce, na terenach osadniczych Łemków Zachodnich. Zgłosili oni akces
do państwa czechosłowackiego, ale poddali się Polakom bez walki.
Po ustaleniu granic II Rzeczypospoltej część Ukraińców nie uznała
polskiej zwierzchności i nadal próbowała oragnizować irredentę dzięki
oparciu w Litwie i Niemczech. Wybuch wojny niemiecko-sowieckiej wydał
się Ukraińcom idealnym momentem do stworzenia własnego państwa (Niemcy
jednak nie zgodzili się na stworzenie przez nich państwa). Ukraińcy
podjęli się dość masowo kolaboracji, stając się między innymi
strażnikami w niemieckich obozach koncentracyjnych, tworząc Waffen SS
"Galizien" (walczącej do kwietnia 1945 roku po stronie Rzeszy
Niemieckiej) zasilając szeregi policji, które zaczęli masowo opuszczać w
1943 roku celem zasilenia UPA, co jak wiadomo skończyło sie dla około
100 000 Polaków na Wołyniu i w Małopolsce (nie tylko Wschodniej!)
tragicznie. W wyniku tamtych rzezi Polaków przez UPA Kościół katolicki
stracił m.in. wiele miejsc kultu.
Powracając do okresu przedwojennego warto nadmienić ogromną tragedię
jaka spotkała Ukraińców i Rosjan- Wielki Głód. Tereny na których
występował ciągnęły się od Kijowa aż po Kaukaz i dlatego nie można
powiedzieć, że tylko Ukraińcy cierpieli. Gruzin Stalin zagłodził wtedy
miliony przedstawicieli obydwu narodów wschodniosłowiańskich. Obarczanie
Rosjan za zbrodnie komunizmu jest dlatego również niezbyt sprawiedliwe,
że jak wiadomo to na zachodzie komunizm wymyślono (Engels, Marks), to
Cesarstwo Niemieckie wysłało do Rosji Włodzimierza Iljicza Lenina, a w
pierwszym rządzie bolszewickim w ogóle nie było Rosjan.
ks. Rafał J. Trytek ICR, 30 marca A.D.2022